Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын төлөөлөгчид Бүгд Найрамдах Литва Улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Хөрөнгө оруулалт болон тэтгэврийн сангийн холбоо, үндэсний тэтгэврийн даатгалын “SoDra” байгууллага болон Бельгийн Хаант Улсын “Sigedis” нийгмийн хамгааллын холбоо, Үндэсний хөдөлмөрийн зөвлөлд 2023 оны 5-р сарын 29-ний өдрөөс 6-р сарын 2-ны өдөр ажиллан тэтгэврийн даатгалын туршлагаас судаллаа.
Европын Холбооны TAIEX төслийн дэмжлэгтэйгээр зохион байгуулсан энэхүү туршлага судлах аяллын бүрэлдэхүүнд Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Нийгмийн даатгалын бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Б.Батжаргал, Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Ц.Ганцэцэг, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Бодлого төлөвлөлтийн газрын ахлах шинжээч Б.Гэрэлсайхан, Гадаад хамтын ажиллагааны хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Б.Нямсувд, Нийгмийн даатгалын бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын мэргэжилтэн Э.Цэрэнбат нар багтсан бөгөөд хуучин социалист байсан Литва, Бельги улсад тэтгэврийн шинэчлэлийг хийж байгаа туршлага, ололт амжилт, сургамжийг мэргэжлийн байгууллагуудад ажиллан судалж, Монгол Улсын хийхээр зорьж байгаа тэтгэврийн шинэчлэлийн бодлогыг танилцуулж албаны хүмүүстэй харилцан санал солилцсон юм.
Төлөөлөгчид Литва улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, үндэсний тэтгэврийн даатгалын “SoDra” байгууллага зэрэг байгууллагын албаны хүмүүстэй уулзан хуучин совет тогтолцооноос орчин үеийн тэтгэврийн тогтолцоонд хэрхэн шилжсэн гол шинэчлэл, онооны болон нэрийн дансны арга, тулгамдаж буй асуудал болон тэтгэврийн хуримтлалын тогтолцоо, ирээдүйд үүсэж болох асуудал, тэтгэврийн сангийн хөрөнгө оруулалтын талаар тус тус илтгэл сонсож, мэдээлэл солилцлоо. Тухайлбал, даатгалын шимтгэлд ажил олгогчоос бүх төрлийн шимтгэлд 19.5%, ажилтнаас ажилгүйдлийн болон үйлдвэрлэлийн ослын даатгалын шимтгэлд 1.77% төлдөг бөгөөд нийт 1.4 сая даатгуулагчтай байна. Хөдөлмөр эрхлээгүй эсвэл хувиараа хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэдийн шимтгэл цуглуулахад хүндрэлтэй байдаг учир шимтгэлийг сар бүр биш дараа оны 5-р сарын 1-ний өдрөөс өмнө төлөх зохицуулалт хийжээ. Даатгалын үйлчилгээ авах үйл ажиллагааг хялбаршуулж цахимжуулалт хийхэд сүүлийн жилүүдэд онцгой анхаарч байгаа талаар онцолж байлаа.
Бельги улсын тухайд, “Sigedis” нийгмийн хамгааллын холбоо, Нэмэлт тэтгэврийн болон “Assuralia” хувийн даатгалын компани, Бельгийн үндэсний банк, Үндэсний хөдөлмөрийн зөвлөл зэрэг байгууллагын албаны хүмүүстэй уулзаж, нийгмийн хамгааллын тогтолцоон дахь сангийн менежмент, хөрөнгө оруулалтын бодлого, стратеги, хуваарилалтын тогтолцоон дахь тэтгэврийн сангийн менежмент, хуримтлалын систем дэх санхүүгийн эрсдэлийг хяналт, нийгмийн хамгаалал болон хөдөлмөрийн бодлогод нийгмийн түншүүдийн үүрэг оролцоо зэрэг сэдвийн хүрээнд мөн илтгэл сонсож, холбогдох асуулт асууж, сонирхолтой хэлэлцүүлэг өрнүүлсэн юм. Бельги улсын тэтгэврийн даатгалын онцлогоос дурдвал, тэтгэврийн 4 давхарга бүхий тогтолцоотой, 2.5 сая даатгуулагчтай, шимтгэлийн орлого нь зарлагаас давдаг байна. Мөн эрсдэлийн 3 давхарга бүхий системтэй ба нэгдүгээр давхарга нь тоогоор илэрхийлэгддэг, хоёрдугаар давхарга нь чанарын давхарга, 3 дугаар давхарга нь мэдээлэх юм. Түүнчлэн, Бельгийн нийгмийн хамгааллын үндэсний хөдөлмөрийн зөвлөл нь улсынхаа хааныг сонгох шийдвэрт нөлөө бүхий байгууллага бөгөөд зөвшилцлийн хэлэлцүүлгээс илүүтэйгээр хамтын гэрээг хийдэг байна. Ийм зөвлөл Бельги улсад 3 байдаг бол Монгол Улсад 1 байдгаараа ялгаатай юм.
НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ЕРӨНХИЙ ГАЗАР
